Kata
ganda ialah kata yang terbentuk daripada
kata yang digandakan, sama ada sebahagian atau seluruhnya.
Kata
ganda terdiri daripada:
- kata ganda seluruh
- kata ganda semu
- kata ganda separa (separuh)
- kata ganda bersajak atau berima
- kata ganda berimbuhan.
Kata
ganda seluruh ialah kata dasar yang digandakan seluruhnya. Kata dasarnya boleh mengambil
bentuk kata nama, kata adjektif,
kata kerja, atau kata keterangan.
Kata ganda seluruh digabungkan dengan tanda sempang (-).
Gandaan
kata nama
|
Gandaan
kata kerja
|
Gandaan
kata adjektif
|
buku-buku
kereta-kereta pagi-pagi |
baring-baring
jalan-jalan pandang-pandang |
awal-awal
bulat-bulat manis-manis |
Kata ganda semu
Kata
ganda semu mempunyai makna yang khusus, umpamanya: biri-biri, kanak-kanak,
kupu-kupu.
Serupa
dengan kata ganda seluruh, kata ganda semu ialah kata dasar yang juga
digandakan seluruhnya, dan digabungkan dengan tanda sempang (-).
Bagaimanapun berbeza dengan kata ganda seluruh, kata dasarnya hanya mengambil
bentuk kata nama. Kata ganda dengan sendirinya membawa
maksud tunggal atau jamak.
Kata ganda separa
Kata
ganda separa terbentuk apabila sebahagian daripada kata saja yang digandakan.
Semua kata ganda separa terdiri daripada kata nama, khususnya yang memberi
maksud kepada benda atau konsep yang memiliki sifat atau keserupaan dengan kata
dasar. Misalnya:
- cecair (mana-manan bahan yang berada dalam keadaan cair, seperti air atau bendalir)
- kekunci (butang untuk menaip dari komputer, diilhamkan dari perkataan Inggeris key yang juga bermaksud kunci)
- lelangit ("langit" atau daerah teratas dalam rongga mulut)
Kata ganda bersajak/berima
Kata
ganda bersajak atau berima ialah kata ganda yang mengalami persamaan atau
penyesuaian bunyi (rima) di pangkal, di hujung, atau seluruhnya apabila
digandakan. Contohnya:
- persamaan bunyi di pangkal: lalu-lalang, beli-belah, dentam-dentum, dan sebagainya.
- persamaan bunyi di hujung: karut-marut, cerai-berai, calar-balar, dan sebagainya.
- penyesuaian bunyi seluruhnya: compang-camping, dolak-dalik, huyung-hayang dan selok-belok dan sebagainya.
Kata ganda berimbuhan
Kata
ganda berimbuhan atau menyalin terhasil dengan membubuh imbuhan di mana-mana
tempat dalam kata ganda. (Rujuk Imbuhan dalam
bahasa Melayu).
- Imbuhan awalan di awal kata: tergesa-gesa, berpura-pura
- Imbuhan awalan selepas tanda sengkang: tahu-menahu, kejar-mengejar
- Imbuhan akhiran di akhir kata: barang-barangan, terang-terangan
- Apitan seluruh kata ganda: tergila-gilakan, menghuru-harakan
No comments:
Post a Comment